🤝 Jak zawrzeć umowę między spółkami, gdy jesteś prezesem obu z nich?
Odpowiedź, jak zazwyczaj, nie jest prosta.
Polskie prawo przewiduje sytuację, w której spółka chce podpisać kontrakt z członkiem swojego zarządu lub wejść w spór z taką osobą – wówczas stosujemy art. 210 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym do reprezentacji uprawniona będzie rada nadzorcza, ewentualnie pełnomocnik powołany przez wspólników stosowną uchwałą.
Jednak pytanie postawione na początku nie dotyczy czynności “z samym sobą”, ale z inną reprezentowaną spółką. Innymi słowy, kiedy “prezesujesz spółce” (albo jesteś członkiem jej zarządu uprawnionym do reprezentacji), to nie występujesz w obrocie w swoim imieniu, ale jako jej przedstawiciel.
Tutaj prawo milczy. Czy to oznacza, że możesz złożyć bezproblemowo dwa swoje podpisy pod tego typu kontraktem? Niestety – ponownie – nie jest to takie proste.
Sądy (w tym Sąd Najwyższy w orzeczeniu V CSK 425/17) często nakazują stosować w takim przypadku art. 108 Kodeksu cywilnego, dotyczący bycia pełnomocnikiem dwóch stron umowy. W praktyce oznacza to:
1️⃣ konieczność sprawdzenia, czy umowy (lub statuty) obu spółek wprost na to zezwalają albo
2️⃣ wykluczenie możliwości naruszenia interesów obu spółek.
A ZATEM…
❌ Nie możesz reprezentować obu spółek jeśli zachodzi obawa, że istnieje między nimi konflikt interesów – okoliczność tę należy każdorazowo weryfikować, przede wszystkim pod kątem rynkowości stosowanych stawek i neutralności/symetryczności postanowień umowy dla obu stron.
Jak najprościej uniknąć problemów?
✔ powołaj pełnomocnika do reprezentowania jednej ze spółek,
✔ powołaj prokurenta (chyba, że już funkcjonuje w spółce) i niech on zawrze umowę,
✔ niech kontrakt podpisze inny członek zarządu.
Unikaj sytuacji, w której dwie spółki reprezentuje ta sama osoba – konsekwencją może być nawet uznanie zawartej umowy za nieważną.
adwokat Jakub Hajduk
Kadr z serialu „Spider-Man” z 1967 r., Grantray-Lawrence Animation, Marvel Comics Group.